“Dao có tính sát thương cao” bị coi là vũ khí khi nào?

Tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội Khóa XV, thảo luận về dự án Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ (sửa đổi), đa số đại biểu Quốc hội tán thành về sự cần thiết ban hành luật; cơ bản nhất trí với các nội dung của dự thảo luật và góp ý nhiều vấn đề cụ thể. Về quy định dao có tính sát thương cao, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh cho biết, để bảo đảm rõ ràng, chặt chẽ, phù hợp với yêu cầu quản lý nhà nước và đấu tranh phòng, chống tội phạm, trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, ghi nhận ý kiến của nhân dân và các chuyên gia, Ủy ban Quốc phòng và An ninh nhất trí việc bổ sung dao có tính sát thương cao vào dự thảo Luật nhằm tăng cường công tác quản lý, tạo cơ sở pháp lý để phòng ngừa, ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật sử dụng dao có tính sát thương cao.

Trên cơ sở ý kiến đại biểu Quốc hội, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã sửa điểm b khoản 4 như sau: “b) Dao có tính sát thương cao nhằm mục đích sử dụng để thực hiện hành vi phạm tội, gây rối, làm mất trật tự công cộng hoặc chống đối cơ quan, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, người thi hành công vụ”. Đồng thời, đề nghị bổ sung khoản 5a, điều 3 - giải thích từ ngữ: “Dao có tính sát thương cao là dao sắc, dao nhọn thuộc danh mục do Bộ trưởng Bộ Công an ban hành”.

Trên cơ sở giải thích từ ngữ “dao có tính sát thương cao”, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đề nghị, quy định 3 chế độ quản lý “dao có tính sát thương cao” gắn với mục đích sử dụng. Cụ thể, trường hợp sử dụng “dao có tính sát thương cao” phục vụ mục đích lao động, sản xuất, sinh hoạt hàng ngày thì không coi là vũ khí, nhưng phải được quản lý chặt chẽ, bảo đảm an toàn, nhằm phòng ngừa, ngăn chặn nguy cơ sử dụng vào mục đích vi phạm pháp luật. Theo trường hợp này, đề nghị bổ sung Điều 32a về “quản lý, sử dụng dao có tính sát thương cao” vào dự thảo Luật, làm căn cứ xử lý vi phạm hành chính.

Trường hợp thực hiện hành vi gắn với mục đích “sử dụng để thực hiện hành vi phạm tội, gây rối, làm mất trật tự công cộng hoặc chống đối cơ quan, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, người thi hành công vụ”, thì quy định là vũ khí thô sơ (điểm b khoản 4 điều 3). Trường hợp thực hiện hành vi gắn với mục đích "sử dụng để xâm phạm, đe dọa xâm phạm tính mạng, sức khỏe của con người trái pháp luật”, thì quy định là vũ khí quân dụng (điểm d khoản 2 điều 3).

Trên cơ sở đó, Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh đã phối hợp với Ban soạn thảo, Thường trực Ủy ban Pháp luật và các cơ quan hữu quan chỉnh lý các quy định tại các khoản 2, 3, 4, 5 của Điều 3 dự thảo Luật để phù hợp với từng loại vũ khí. Với quy định này, các hành vi liên quan đến dao có tính sát thương cao không có động cơ, mục đích theo quy định tại Khoản 2 hoặc khoản 4 điều 3, thì không bị xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự về hành vi liên quan đến vũ khí theo quy định tại điều 304, điều 306 Bộ luật Hình sự.

Chỉ trong trường hợp có gắn với mục đích sử dụng quy định tại khoản 2 điều 3 thì mới xác định là vũ khí quân dụng hoặc gắn với mục đích sử dụng quy định tại khoản 4, điều 3 thì mới xác định là vũ khí thô sơ.

Theo báo cáo của Bộ Công an, qua tổng kết 5 năm thi hành Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ năm 2017 cho thấy, trong tổng số 28.715 vụ đối tượng sử dụng trái phép vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ gây án giết người, cướp tài sản, cố ý gây thương tích, chống người thi hành công vụ, gây rối trật tự công cộng… thì có đến 25.378 vụ (chiếm 88,4%) đối tượng sử dụng vũ khí thô sơ, dao và phương tiện tương tự dao gây án.

Riêng đối tượng sử dụng các loại dao gây án là 16.841/25.378 vụ (chiếm 66,4%). Nhiều vụ đối tượng sử dụng dao nhọn, sắc có tính sát thương rất cao (dao bầu, dao phay, dao quắm…) giết người với tính chất rất manh động, tàn ác, dã man gây bức xúc dư luận xã hội, hoang mang, lo lắng trong nhân dân. Thực tế hiện nay, tình trạng đối tượng là thanh, thiếu niên thành lập các băng, nhóm, tự hoán cải các loại dao sắc, nhọn, hàn thêm tuýp sắt dài từ 1m đến 2m để giải quyết mâu thuẫn, thanh toán lẫn nhau, đe dọa người dân, gây bức xúc dư luận xã hội.

 Do đó, cần phải đưa dao có tính sát thương cao vào nhóm vũ khí thô sơ. Việc quy định dao có tính sát thương cao trong dự thảo luật được phân định rõ: Dao có tính sát thương cao khi sử dụng với mục đích trái pháp luật là vũ khí thô sơ. Dao có tính sát thương cao khi được trang bị cho lực lượng vũ trang và các lực lượng khác để thi hành công vụ hoặc sử dụng với mục đích xâm phạm tính mạng, sức khoẻ con người trái pháp luật là vũ khí quân dụng. Dao có tính sát thương cao sử dụng vào mục đích lao động, sản xuất, sinh hoạt thì không thuộc phạm vi điều chỉnh của luật này.